یک تیر و چهار نشان


سیدحسین قوامی

منتشر شده در شماره ۷۸ ماهنامه روابط عمومی 

 تا کنون به ادوات و تجهیزاتی که مقابل یک خواننده‌ی کنسرت قرار دارد، توجه کرده اید؟ در تمام کنسرت‌هایی که برگزار می‌شود بلندگوی ویژه و خاصی روی صحنه قرار دارد که به آن «مانیتور صدا» گفته می‌شود. این وسیله در استودیوها به صورت هدفون روی گوش و در کنسرت‌ها به صورت باندی روبروی خواننده و موزیسین‌ها قرار گرفته و موجب می‌شود تا آنها اصوات تولید شده توسط خود را با فرکانس‌های دقیق و مسطح بشنوند و بتوانند روی صدا و سازشان کنترل داشته باشند.

با این مقدمه، جمله آخر نوشته‌ی شماره گذشته را مرور می‌کنیم: «رمز موفقیت یک کارگزار روابط عمومی در این است که مطمئن شود بیشترین حجم پیامی که از سوی او ارسال می‌شود، توسط مخاطبان دریافت شود» اما چگونه م‌یتوان از این موضوع مطمئن شد؟ آیا یک کارگزار روابط عمومی نیز می‌تواند مانند یک موزیسین به ارزیابی خود و کیفیت پیامی که ارسال می‌کند بپردازد؟

پروفسور مولانا می‌گوید: «روابط عمومی در واقع رابطی است بین سازمان و مردم؛ و سعی دارد که اهداف سازمان را برای مردم تشریح کرده و عکس‌العمل آنها را به تصمیم‌گیران خبر دهد.» بنابراین در یک روابط عمومی قدرتمند همواره باید جامعه مخاطبان مورد ارزیابی قرار گیرد تا تاثیر ارائه اطلاعات و پیام ها بر آنان مشخص شود و با استفاده از این ارزیابی نهایی است که می توان به کارآیی روش های به کار رفته پی برد و در جهت ارتقای سطح آن اقداماتی را انجام داد. به این ترتیب واژه ای به نام افکارسنجی (Opinion poll) اهمیت پیدا کرده و خودنمایی می کند.

تاریخ نظرسنجی علمی در آمریکا با نام لازارسفلد (Lazarsfeld) و در فرانسه با نام استوتزل (Stoetzel گره خورده و از وی به عنوان بنیانگذار نظرسنجی یاد می شود. به گفته ی استوتزل، کارکرد نظرسنجی، شناخت و مشاهده است. النور سینگر (Eleanor Singer) نیز با تمجید نظرسنجی می گوید: «نظرسنجی ها هرچه برای اندازه گیری افکار عمومی منحرف کننده یا کم حاصل باشند از هر وسیله اندازه گیری دیگری که در اختیار داریم بهتر هستند. چراکه تنها در این صورت است که به نظرات مردم که به دلایلی ابراز نشده، می توان دست یافت.»

بنابراین پدیده ی افکارسنجی یا نظرسنجی راه حل ساده، موثر و کم هزینه ای است که برای شناسایی نگرش ها، ارزیابی ها، عقاید، نظرات و به طور کلی برای شناخت دیدگاه های کارکنان، مشتریان، مشترکان، مصرف کنندگان، ذی نفعان و … به کار می رود. این پدیده همانند مانیتور صدا می تواند به کمک کارگزار روابط عمومی آمده و به وی بگوید که مردم در مورد سازمان متبوع او چگونه می اندیشند؟ نظرشان در مورد تولیدات، محصولات یا خدمات چست؟ آیا تبلیغات یا پیام های ارسال شده از جانب روابط عمومی را دریافت کرده اند؟ اگر دریافت کرده اند، چه واکنشی از خود نشان داده اند؟ و با یافتن پاسخ این سئوالات است که کارگزار روابط عمومی می تواند کیفیت کار خود را ارزیابی کرده و بر اساس آن برنامه ریزی نماید.

البته ناگفته نماند که تنها راه نظرسنجی، مراجعه مستقیم به افکار عمومی و انجام مصاحبه یا پر نمودن پرسشنامه نیست؛ بلکه می توان از طریق حضور در گروه های مورد مطالعه و مشاهده عکس العمل ها، تحلیل محتوای پیام های رسیده، بررسی تغییرات فروش یا خدمات و … نیز از نظرات مخاطبان آگاه شد. بنابراین یک روابط عمومی موفق و موثر با انجام دوره ای نظرسنجی، با یک تیر حداقل چهار نشان زیر را می زند:

  1. از نظریات مخاطبان خود آگاه شده و می داند که چگونه فکر و زندگی می کنند؟ چه می خواهند؟ و …
  2. باعث صرفه جویی در هزینه های بازاریابی، تولید، فروش، تبلیغ و … می شود.
  3. موجب می شود مشکلات و نارضایتی های کوچک، پیش از آنکه از کنترل خارج شوند، کشف و اصلاح شوند.
  4. ارتباط و اقناع را موثرتر می سازد. زیرا هر گروه از مردم دارای ویژگی های مخصوص به خود هستند و برقراری ارتباط با هر گروه باید ویژگی های همان گروه را شناخت.